بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که در دنیای پسا اینترنت آغازگر جریان غیرمتمرکزسازی شد.
بیت کوین (bitcoin) می‌تواند نوعی پول باشد که با آن خرید کرده یا سفارش آنلاین انجام می‌دهید، به‌عنوان یک نوع سرمایه‌گذاری مطرح شود که ارزش اندوخته‌های شما را در بلندمدت حفظ می‌کند یا بستری برای برنامه‌های غیرمتمرکز در آینده باشد که در جنبه‌های غیرمالی از زندگی شما وارد می‌شود.
احتمالا همراه با افزایش قیمت وسوسه‌انگیز ارزهای دیجیتال، در اخبار و فضای مجازی درباره پادشاه ارزهای دیجیتال چیزهایی شنیده باشید و در میان گشت‌وگذارتان در سایت‌‌های مختلف با مطالبی تحت عنوان اینکه بیتکوین چیست و یا چطور می‌توانید بیتکوین رایگان به دست بیاورید، برخورد داشته‌اید.
بیت کوین ارز دیجیتال غیرمتمرکزی است که توسط مردم کنترل می‌شود.
اما جدا از بحث بیت کوین‌های رایگان که به هیچ وجه نقطه شروع جالبی برای آشنا شدن با چنین پدیده بزرگی نیست، در این مطلب قرار است این انقلاب پولی و تکنولوژیکی را بشکافیم و آن را از هر نظر مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید تا در ادامه به سوالاتی که از این ارز دیجیتال در ذهن دارید، پاسخ دهیم.
بیت کوین چیست؟
بیت کوین نوعی پول الکترونیک است که به وسیله آن می‌توانید به هر نقطه‌ای از دنیا پول بفرستید یا از آن برای خرید کالا و خدمات استفاده کنید.
دو ویژگی اصلی بیت کوین یعنی غیرمتمرکز بودن و در امان ماندن از چاپ واحدهای پولی بیشتر، دستاورد مهمی در برابر پول‌های امروزی به حساب می‌آیند که مسیر را برای شکل جدیدی از نظام اقتصادی در آینده باز می‌کند. بیت کوین را می‌توانید به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید، به وسیله آن انتقالات ارزی خود را انجام دهید و حتی از فروشگاه‌های آنلاین سفارش دهید. همین کارکردهای مختلف و استفاده‌های متفاوتی که از بیت کوین می‌توانید داشته باشید، شاید مهمترین دلیل و بهترین پاسخ به این سوال باشد که چرا باید با این پدیده بیشتر آشنا شوید.
از این ارز دیجیتال به عنوان نوعی پول یاد کردیم. پس برای شناخت بهتر آن، ابتدا لازم است که با پول و تاریخچه آن نیز کمی آشنا شویم.
تاریخچه پول
هزاران سال قبل پس از آنکه انسان‌های غارنشین شروع به کشاورزی و دامداری کردند، با چالش‌های جدیدی روبرو شدند. نیاز به غذا و خوراک برای انسان‌های اولیه که اساسی‌ترین نیاز آن‌ها به شمار می‌رفت، اغلب با شکار حیوانات و یا استفاده آن‌ها از میوه‌ها و گیاهان رفع میشد. با شروع دامداری و پرورش حیوانات، و از سوی دیگر کشاورزی و کاشت بذر گیاهان خوراکی، محصولاتی که به دست انسان‌ها پرورش و تولید میشد نیز افزایش یافت. با افزایش این محصولات و با توجه به اینکه بسیاری از این مواد غذایی دارای طول عمری بودند که پس از گذشت این زمان فاسد می‌شدند، انسان به مبادله کالا با کالا روی آورد که مقدمه‌ای برای پیدایش پول بود.
مبادله کالا با کالا مشکلاتی داشت که از جمله آن‌ها میشد به سختی حمل کالاهای مورد معاوضه و اختلاف در ارزش آن‌ها اشاره کرد. کشاورزی که می‌خواست از یک دامدار گوسفندی بگیرد، دقیقا نمی‌دانست که در ازای آن باید چند کیسه گندم به او بدهد. همین مشکلات سبب ایجاد ابزار واسطه‌ای به نام پول شد که شکل آن در طول زمان بارها تغییر یافت.
مردم هر منطقه از کره خاکی از پول‌های مخصوص ناحیه خودشان که اغلب به طور مستقیم از طبیعت به دست آمده بود، استفاده می‌کردند. در برهه‌ای از تاریخ، نمک در بسیاری از مناطق به عنوان ابزار واسطه‌ای که ارزش کالاهای مختلف را مشخص می‌کرد، در برخی مناطق از صدف‌های دریایی و حتی در یک دوره زمانی از پنبه هم به عنوان پول استفاده شد. اما هر یک از این پول‌ها پس از اینکه منبع سرشاری از آن‌ها کشف میشد، بی‌ارزش تلقی شده و کنار گذاشته می‌شدند.
چرخه تکامل پول با روی کار آمدن و کنار رفتن انواع پول‌ها ادامه یافت تا اینکه به سکه‌های فلزی طلا و نقره رسید. این فلزات به دلیل دوام، محدود بودن منابعشان و اینکه جعل کردن آن‌ها سخت بود، برای بیش از هزار سال به عنوان پول در امپراتوری‌ها و حکومت‌های مختلفی که روی سکه‌ها عکس پادشاهانشان حک شده بود، استفاده شدند. اما سکه‌های فلزی هم مشکلات خاص خودشان را داشتند، حمل آن‌ها به دلیل وزن سنگینشان، چالش متوجه سکه‌های فلزی بود. برای حل مشکل حمل کردن سکه‌های فلزی مراکزی به وجود آمدند که با دریافت سکه‌های فلزی، رسیدها و اسناد کاغذی را به تجار می‌دادند که نشان می‌داد در ازای آن می‌توانند سکه‌های فلزی را تنها با دادن این رسیدها در مراکز دیگر دریافت کنند.
تکامل این رسیدهای کاغذی به چیزی که هم‌اکنون به عنوان اسکناس می‌شناسیم ختم شد. در ابتدا ارزش هر اسکناس توسط مقدار خاصی از فلزات گرانبها تعیین میشد اما امروزه دیگر اینطور نیست. بهتر است بدانید که اسکناس‌های امروزی که با آن‌ها خرید می‌کنید و یا در حساب بانکی نگه می‌دارید، پشتوانه‌ای ندارند و به همین دلیل به آن‌ها پول‌های بدون پشتوانه یا فیات گفته می‌شود. به عبارتی علت اینکه پول‌های کاغذی امروزی یا اعداد و ارقام دیجیتالی حساب بانکی‌تان ارزشمند هستند، به اعتبار دولتی که آن‌ها را چاپ و عرضه می‌کند برمی‌گردد. اما این ارز دیجیتال در تاریخچه مختصری که از پیدایش و تکامل پول گفتیم چه جایگاهی دارد؟ و اینکه چرا باید آن را ادامه‌دهنده این چرخه دانست؟
در این باره بیشتر بخوانید: تاریخچه پول
چه کسی بیت کوین را کنترل می‌کند؟
بیت کوین بر خلاف پول‌های امروزی که عرضه و توزیع آن‌ها در اختیار دولت‌هاست، در کنترل هیچ فرد، گروه و یا سازمان خاصی نیست. افرادی که وارد شبکه این ارز دیجیتال می‌شوند، باید قوانین مربوط به شبکه را بپذیرند. این قوانین به صورت کدهای برنامه‌نویسی است که در اینترنت توسط همه قابل مشاهده است.
بیت کوین توسط هیچ فرد یا گروه خاصی کنترل نمی‌شود.
گروه‌های مختلفی در شبکه بیت کوین حضور دارند که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به استخراج‌کنندگان (همان افرادی که احتمالا عکس آن‌ها را با بیل و کلنگ دیده باشید که در اصل هیچ شباهتی هم به این عکس‌ها ندارند!)، توسعه‌دهندگان (برنامه‌نویسانی که مسئولیت بهبود نرم‌افزار بیت کوین را به صورت داوطلبانه بر عهده گرفته‌اند) و نودهای شبکه (دستگاه‌هایی که به شبکه متصل شده‌اند) اشاره کرد.
هر یک از این گروه‌ها وظیفه خاصی در شبکه بر عهده دارد؛ برای مثال استخراج‌کنندگان یا ماینرها کار تایید انتقال بیت کوین‌ها که به آن تراکنش هم گفته می‌شود، را در شبکه انجام می‌دهند. یا توسعه‌دهندگان به صورت داوطلبانه مسئول ارتقای نرم افزار بیت کوین و قابلیت‌های آن هستند. نودها هم تاریخچه تراکنش‌هایی که در شبکه انجام می‌شوند را در هاردهای خود ذخیره و نگهداری می‌کنند.
بیت کوین در واقع تحت کنترل هیچ یک از این گروه‌ها، دولت‌ها یا افراد خاص دیگر نیست و همکاری گروه‌های مختلف حاضر در شبکه بیت کوین، موجب تداوم حیات و رشد آن می‌شوند. اما چرا باید چنین سیستم پیچیده‌ای وجود داشته باشد؟ بانک‌ها و سیستم‌های مالی سنتی چه مشکلی دارند که ما را به سمت استفاده از بیت کوین سوق می‌دهند؟
بیت کوین چه هدفی دارد؟
به طور خلاصه هدف پیدایش بیت کوین انتقال و یا ذخیره امن پول است. از همین جهت آن را می‌توان یک سیستم پرداخت و بانکداری دیجیتال امن دانست. بیت کوین در واقع کنترل واقعی پول را به دست خود افراد برگردانده و با کلمه عبور ویژه‌ای که کلید خصوصی نام دارد، تنها مالکین این کلیدها قادر به خرج کردن و انتقال بیت کوین‌ها خواهند بود.
از سوی دیگر پول‌های دیجیتال همواره با یک مشکل بزرگ روبرو بوده‌اند که «دوبار خرج کردن» نام دارد. این مشکل در اسکناس‌های کاغذی و پول‌های فیزیکی وجود نداشت، برای مثال شما نمی‌توانستید پولی را که در قبال خرید یک تلویزیون خرج کرده‌اید، دوباره برای خرید یک کالای دیگر استفاده کنید. اما در دنیای دیجیتال که همه چیز را به سادگی یک کلیک کردن می‌توانید کپی کنید، جلوگیری از دوبار خرج کردن اهمیت دارد. اگر پول دیجیتال مانند یک فایل باشد، شما می‌توانید آن را همزمان در دو محل جداگانه خرج کنید و تا فروشندگان از این موضوع اطلاع حاصل کنند، شما خریدهایتان را انجام داده‌اید. به خاطر همین هم تا قبل از حضور ارزهای دیجیتال همیشه یک سازمان مرکزی برای بررسی موجودی‌های اشخاص وجود داشت تا جلوی این اتفاق را بگیرد. اما با پیدایش این ارز دیجیتال وجود یک سازمان مرکزی از میان برداشته شد و بررسی تراکنش‌ها توسط تمام اعضای شبکه انجام می‌شود. پس دیگر هدف مهم بیت کوین، حل مشکل دوبار خرج کردن بدون اعتماد به فردی دیگر است.
چه کسی بیت کوین را ساخته است؟
بیت کوین اواخر سال ۲۰۰۸ متولد شد. احتمالا بحران مالی بزرگ سال ۲۰۰۸ و اتفاقات مربوط به آن دوران را از اخبار به یاد داشته باشید. در همین دوران بود که فرد یا گروه ناشناسی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، مقاله‌ای را به تعداد زیادی از متخصصین علم رمزنگاری ارسال کرد که در آن از پول الکترونیکی جدیدی صحبت کرده بود. ساتوشی ناکاموتو در این مقاله که از به عنوان وایت پِیپِر هم یاد می‌کنند، بیت کوین و نحوه کار کردن آن را شرح داده بود.
سازنده بیت کوین فرد یا گروه ناشناسی تحت نام مستعار ساتوشی ناکاموتو است
پس از گذشت چند ماه، در ابتدای سال ۲۰۰۹ شبکه بیت کوین کار خود را آغاز کرد. ساتوشی ناکاموتو در سال‌های ابتدایی در پروژه حضور داشت و نواقص آن را به همراه توسعه‌دهندگان دیگری که به پروژه می‌پیوستند، برطرف می‌کرد تا اینکه اواخر سال ۲۰۱۰ ناپدید شد.
تاکنون پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از ایجاد بیت کوین، هنوز هویت ساتوشی ناکاموتو مشخص نشده است. ساتوشی ناکاموتو می‌تواند یک فرد، یک گروه برنامه‌نویس و یا حتی یک سازمان مخفی دولتی باشد. فرضیه‌هایی بسیار زیادی درباره هویت ساتوشی ناکاموتو وجود دارد که در کنار آن مدعیان بسیار بیشتری هم خود را ساتوشی ناکاموتو معرفی کرده‌اند. با این حال هیچ کدام از آن‌ها مدارک کافی برای اثبات ادعایشان ندارند.
در این باره بیشتر بخوانید: ساتوشی ناکاموتو کیست؟
چرا ساتوشی ناکاموتو هویت خود را مخفی نگه داشت؟
ساتوشی ناکاموتو هویت خود را مخفی نگه داشت و برای این کار احتمالا دلایل محکمی هم داشته است. یکی از دلایل احتمالی، در خطر بودن جان ساتوشی ناکاموتو به دلیل ساخت بیت کوین است. همانطور که در ادامه به بیان ویژگی‌های بیت کوین خواهیم پرداخت، این نوآوری اقتصادی توانایی کنار زدن بانک‌های بزرگ و موسسات مالی را دارد و به همین دلیل از همان ابتدا دشمنان زیادی می‌توانسته داشته باشد. در صورت مشخص بودن هویت خالق بیت کوین، امکان دستگیری و روبرو شدن با خطرات مختلف می‌توانست گریبانگیر فرد یا گروه سازنده آن شود.
از سوی دیگر گفته شد که بیت کوین تحت کنترل هیچکس نیست. این ویژگی که از آن به عنوان غیرمتمرکز بودن یاد می‌شود و در ادامه به طور کامل درباره آن صحبت خواهیم کرد، در یکی از ایمیل‌های به جا مانده از ساتوشی ناکاموتو، آمده است که تنها زمانی تحقق می‌یابد که هویتش را مخفی نگه دارد. در صورتی که هویت سازنده بیت کوین ناشناس نبود، در این صورت عقاید و نظرات ساتوشی ناکاموتو می‌توانست طی روند توسعه شبکه تاثیر بسیار زیادی بر روی آن داشته باشد و آن را از حالت غیرمتمرکز بودن خارج کند.
آیا بیتکوین توسط آژانس امنیت ملی آمریکا ساخته شده است؟
یکی از فرضیه‌های بحث‌برانگیز درباره هویت سازنده پادشاه ارزهای دیجیتال، به دولت آمریکا برمی‌گردد. طبق این فرضیه بیت کوین یک پروژه آزمایشی است که توسط NSA به وجود آمده است تا با آماده کردن فضای موجود، ارز دیجیتالی را بعدا روی کار آورد که کاملا توسط دولت آمریکا کنترل می‌شود. حتی یکی از بنیان‌گذاران شرکت امنیتی کسپرسکی نیز این فرضیه را تکرار کرده بود. اما این مسئله تا چه حد می‌تواند صحت داشته باشد؟
هویت ساتوشی ناکاموتو هنوز نامشخص است
در بخش‌های زیادی از رمزنگاری بیت کوین، از توابعی استفاده شده که توسط NSA طراحی شده‌اند. همچنین ساتوشی ناکاموتو کسی است که احتمال می‌رود بیش از یک میلیون سکه بیت کوین داشته باشد. برای همین اگر فرد شکاکی باشید که به تئوری‌های توطئه نیز علاقمند است، احتمالا این فرضیه را باور می‌کنید. اما باید بدانید بدترین کاری که NSA می‌توانسته انجام دهد، ساختن یک ارز دیجیتال بوده که کنترل آن توسط هیچکس ممکن نیست! از سوی دیگر اینکه ساتوشی ناکاموتو چه کسی بوده، نباید مسئله بسیار مهمی باشد چرا که همه می‌توانند کدهای نرم افزار بیت کوین را مشاهده کنند و قوانین آن برای همه آشکار است. کسانی هم که بخواهند از این قوانین تخطی کنند، شبکه جلوی فعالیت آن‌ها را می‌گیرد.
پشتوانه آن چیست ؟
حتما این سوال برای شما هم پیش آمده که پشتوانه بیت کوین چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که هیچ چیز؛ بیت کوین پشتوانه‌ای ندارد! با اینکه پشتوانه می‌تواند یک واژه غلط‌انداز باشد اما یک سوال، پول‌هایی که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنید و ارزهایی مانند دلار و یورو به نظرتان چه پشتوانه‌ای دارند؟ پاسخ این سوال هم همان هیچ چیز است.
بیت کوین مانند پول‌های امروزی توسط فلزات گرانبهایی مثل طلا یا کالاهای قابل مبادله، پشتوانه‌سازی نشده است. ارزش بنیادین بیت کوین و ارزهای بی‌پشتوانه از اعتماد مردمی ناشی می‌شود که به ارزشمند بودن آن‌ها اعتقاد دارند. همانطور که شما این موضوع را باور دارید که می‌توانید اسکناس‌هایتان را به مغازه بدهید و اجناس مورد نیازتان را بخرید، مغازه‌دار نیز به همین ترتیب می‌داند که با دادن این اسکناس‌ها می‌تواند کالاهای مورد نیازش را بخرد، این اسکناس‌ها به این ترتیب در جامعه دست به دست می‌شوند.
بیت کوین همانند ارزهای رایج پشتوانه‌ای ندارد و ارزش آن بر اساس اعتماد مردم به دست آمده است.
اما از سوی دیگر با نگاه به کاربرد بیت کوین در دنیای امروز می‌توان دریافت که بیشتر مردم برای سرمایه‌گذاری بیت کوین می‌خرند و نه برای استفاده از آن در پرداخت‌هایشان. برای همین هم دیدگاه دیگری به وجود آمده که طبق آن بیت کوین علاوه بر اینکه می‌تواند نقش یک پول را ایفا کند، می‌تواند به عنوان یک دارایی هم مورد استفاده قرار بگیرد؛ دارایی‌ای که می‌تواند ارزش خود را در طول زمان حفظ کند. برای نمونه ارزش طلا در برابر کالاهای اساسی مثل خوراک و پوشاک در طول زمان یک نسبت تقریبا ثابت بوده است. بر همین اساس می‌توان بیت کوین را هم با توجه به ویژگی‌هایی که در ادامه به طور کامل معرفی می‌کنیم، یک دارایی در نظر گرفت. اما بیت کوین چگونه ارزش‌گذاری می‌شود و چه کسی قیمت بیت کوین را تعیین می‌کند؟
در این باره بیشتر بخوانید: پشتوانه بیت کوین چیست؟
چگونه ارزش‌گذاری می‌شود؟
ارزش بیت کوین توسط فرد یا گروه خاصی تعیین نمی‌شود. همانطور که قیمت طلا در بازارهای جهانی براساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود، قیمت بیت کوین نیز در صرافی‌ها و کارگزاری‌ها بر اساس دو عامل اصلی عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. در صورتی که نیروی عرضه در بازار بیشتر از تقاضا باشد، قیمت‌ها در جهت نزولی و کاهش یافتن حرکت خواهند کرد تا زمانی که دوباره میزان تقاضا برابر با عرضه شود.
از سوی دیگر این ارز دیجیتال را می‌توان دارای یک ارزش بنیادین نیز دانست که مقدار آن با توجه به وضعیت شبکه‌اش و هزینه‌ای که ماینرها برای استخراج یک واحد از آن صرف می‌کنند، به دست می‌آید. با وجود شیوه‌های ارزش‌گذاری مختلف، در نهایت قیمت بیت کوین توسط عرضه‌ای که می‌تواند از سوی استخراج‌کنندگان باشد و یا تقاضایی که از سوی سرمایه‌گذاران شکل گرفته است، تعیین می‌شود.
چه ویژگی‌هایی bitcoin را متمایز می‌کند؟
انتقال بیت کوین و خرج کردن آن هیچگونه نیازی به کسب اجازه از بانک‌ها یا هر نهاد دیگری ندارد. از سوی دیگر شاید شنیده باشید که بیت کوین پول خلافکاران است و برای ناشناس ماندن در فعالیت‌های مجرمانه از آن استفاده می‌شود. اما جدا از خصوصیات اشتباهی که روزنامه‌ها، اخبار و رسانه‌ها به بیت کوین نسبت داده‌اند، این ارز دیجیتال ویژگی‌هایی دارد که سبب تمایز آن نسبت به سایر پول‌های فیزیکی و دیجیتال شده است. ویژگی‌های اساسی و مهم بیت کوین در ادامه شرح داده شده است:
هیچکس در راس قدرت نیست
شاید بهتر است برای درک ویژگی غیرمتمرکز بودن، ابتدا با متمرکز بودن آشنا شوید و تاثیرات وجود یک سیستم متمرکز در نظام پولی و مالی را بهتر بشناسید. متمرکز بودن به این معنی است که هنگام مراجعه شما به بانک، سیستم پرداختی می‌تواند از کار افتاده باشد (به درست یا غلط!) و شما برای انجام امور بانکی‌تان ساعت‌ها معطل شوید. سیستم متمرکز به معنی کنترلی است که دولت‌ها بر روی پول دارند و آثار زیان‌بار چنین کنترلی مانند تورم‌ها و بی‌ارزش شدن پول بر کسی پوشیده نیست. سیستم متمرکز یعنی بانک‌ها می‌توانند حساب شما را بدون اینکه خبردار شوید ببندند. و در نهایت متمرکز بودنِ نظام پولی یعنی اینکه یک کشور قدرت تحریم و خارج کردن کشور دیگری را از چرخه انتقالات مالی داشته باشد.
اما مهمترین مشخصه بیت کوین غیرمتمرکز بودن آن است. همانطور که گفته شد بیت کوین توسط هیچ فرد حقیقی، گروه، سازمان، بانک و یا هیچ دولتی کنترل نمی‌شود. ویژگی غیرمتمرکز بودن بیت کوین به این معنی است که قدرت در شبکه بین افراد توزیع شده است. این قدرت می‌تواند همان قدرت خلق و توزیع پول باشد که از دست بانک‌ها خارج شده و به مردم برگشته است. بر همین اساس اعتمادی که شما به طرف‌های سوم و واسطه‌هایی مانند بانک‌ها در انتقال پول داشتید هم بین تمامی افرادی که بر تراکنش‌ها نظارت می‌کنند توزیع می‌شود و به اصطلاح شما به یک سیستم اعتماد می‌کنید؛ سیستمی که قوانینش به صورت شفاف در کدهای برنامه‌نویسی‌شده‌ای نگاشته شده و به صورت داوطلبانه می‌توانید از آن استفاده کنید.
ویژگی غیرمتمرکز بودن بیت کوین باعث شد تا در ابتدا افرادی که ضعف سیستم‌های مالی را در فاجعه مالی سال ۲۰۰۸ درک کرده بودند، به سمت این فناوری گرایش پیدا کنند. قدرتی که بانک‌ها در کنترل و عرضه پول پیدا کرده بودند و تورمی که به سبب آن ایجاد شد، یکی از دلایل پیدایش بیت کوین بود.
تعداد بیت کوین محدود است
دولت‌ها و بانک‌های مرکزی این قدرت را دارند که به صورت نامحدود پول چاپ کنند و با این کار ارزش پول‌های ملی خود را کم کنند. در شبکه بیت کوین با اینکه همه افراد می‌توانند در خلق واحدهای پولی جدید مشارکت کنند، اما تعداد کل سکه‌هایی که می‌تواند ساخته شود، حداکثر ۲۱ میلیون واحد می‌تواند باشد. محدود بودن تعداد سکه‌های بیت کوین و عدم امکان خلق بیت کوین‌های بیشتری از آنچه در هر بلاک، ماینرها مجاز به استخراج آن هستند از قوانین شبکه بیت کوین است. البته ماینرهای بخشنده می‌توانند پاداش استخراج خود را دریافت نکنند و با این کار تعداد کل سکه‌های بیت کوین از ۲۱ میلیون واحد هم کمتر می‌شود. برای مثال در بلاک شماره ۱۲۴۷۲۴ یکی از استخراج‌کنندگان این کار را انجام داد و پاداش کمتری (یک ساتوشی کمتر) از آن دریافت کرد.
بیت کوین‌های جدید طی فرایندی که استخراج یا ماین کردن نام دارد، تولید شده و در شبکه آزاد می‌شوند. این فرایند را شاید در عکس‌هایی از معدن‌کاران خسته‌ای دیده باشید که با بیل و کلنگ به جان سنگ‌های معدن افتاده‌اند و از دل آن‌ها سکه‌های با نشان B یا همان بیت کوین خارج می‌کنند. اما این فرایند با آنچه در این عکس‌ها نشان داده می‌شود کاملا متفاوت است و در ادامه به تشریح آن خواهیم پرداخت. استخراج بیت کوین‌ها در دوره‌های زمانی مشخصی کاهش می‌یابد و به همین خاطر استخراج واحدهای جدید رفته رفته سخت‌تر می‌شود. یکی از دلایل عمده‌ای که موجب ارزشمند شدن آن در طول زمان و یا به عبارت دیگر بالا رفتن قیمت آن شده، ویژگی محدود بودن آن است.
استخراج یا ماینینگ تنها با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی به نام ای‌سیک انجام می‌شود. با لپ تاپ هرگز این کار را انجام ندهید!
این ویژگی که موجب کمیابی بیت کوین می‌شود، در برابر خاصیت تورمی پول‌های امروزی قرار دارد که ارزش آن‌ها در طول زمان به تدریج کاهش می‌یابد. البته محدود بودن تعداد بیت کوین‌ها باعث شده تا از آن به عنوان ابزاری که توانایی ذخیره ارزش در طول زمان را دارد نیز یاد شود. علاقه سرمایه‌گذاران به خرید بیت کوین و نسبت دادن القابی مانند طلای دیجیتال به آن، گواه این موضوع هستند.
تراکنش‌ها نیمه‌ناشناس هستند
در سیستم‌های پرداخت الکترونیکی و بانکی، مشتریان معمولا نیاز به ثبت نام یا افتتاح حساب با مشخصات شناسایی خود دارند. اما در بیت کوین قضیه متفاوت است و ساخت حساب یا بهتر است بگوییم آدرس کیف پول جدید، تنها در چند ثانیه می‌تواند انجام شود. در این شبکه از شما اطلاعات هویتی، کد ملی و مشخصاتی از این قبیل درخواست نمی‌شود اما این موضوع نباید شما را به اشتباه بیاندازد که بیت کوین یک سیستم ناشناس است و فعالیت شما پنهانی خواهد بود. با اینکه شما هر دقیقه می‌توانید تعداد بسیار زیادی آدرس بسازید و به آن‌ها بیت کوین بفرستید، اما باید بدانید که این تراکنش‌ها ناشناس نیستند. در واقع بهتر است بگوییم که تراکنش‌های بیت کوین نیمه ناشناس (چیزی مابین ناشناس و شناس) هستند.
تراکنش‌های بیت کوین شفاف هستند و هر تراکنشی که در شبکه انجام شده باشد، توسط همه قابل مشاهده است. یعنی هرکس که بخواهد می‌تواند یک تراکنش را پیگیری کند، اما نه به این معنی که اطلاعات هویتی افراد مشخص شود و تنها می‌توان آدرس‌ها را به همراه دریافتی و ارسالی‌هایشان مشاهده کرد. با این حال صرافی‌های ارز دیجیتال که خرید و فروش بیت کوین عمدتا در آن‌ها انجام می‌شود، برای جلوگیری از فعالیت‌های مجرمانه و مسائلی مانند پولشویی اقدام به احراز هویت از کاربران خود می‌کنند تا در صورت بروز هرگونه جرم با سکه‌های خریداری یا فروخته شده، بتوان آن را از طریق مراجع قانونی پیگیری کرد. برای همین هم، بیت کوین ابزار مناسبی برای فعالیت‌های مجرمانه نیست و تراکنش‌ها قابل پیگیری هستند.
تراکنش‌ها غیر قابل برگشت هستند
فرض کنید قصد دارید مبلغی را به دوستتان ارسال کنید و برای این کار به عابربانک مراجعه می‌کنید. پس از وارد کردن مبلغ و شماره کارت دوستتان، بدون آنکه مشخصات فرد گیرنده را دوباره بخوانید انتقال را نهایی می‌کنید. اما این انتقال به مقصد دیگری انجام شده و شماره کارت دوستتان را اشتباه وارد کرده‌اید. پس از مراجعه به بانک، پیگیری تراکنش اشتباه و در برخی موارد مراجعه به نهادهای قضایی، شما در نهایت می‌توانید پول خود را پس بگیرید.
اما در مورد بیت کوین قضیه فرق می‌کند. پولی که به آدرس اشتباهی فرستاده شده باشد، قابل برگشت نیست و باید با آن خداحافظی کنید. زمانی که یک تراکنش در بیت کوین ثبت و تایید می‌شود، به تمامی اعضای حاضر در شبکه ارسال می‌شود و دیگر تغییر دادن آن امکان‌پذیر نیست. شاید این خاصیت در ابتدا یک ویژگی منفی به نظر برسد اما فراموش نکنیم که یکی از دلایل غیرمتمرکز بودن بیت کوین، کنترل نشدن آن توسط یک گروه خاص است. بانک‌ها در سیستم‌های مالی فعلی همان گروه‌های خاصی هستند که قدرت دستکاری تراکنش‌ها را دارند.
جالب است بدانید که تاکنون بیت کوین‌های بسیاری به دلیل وارد کردن آدرس اشتباهی یا فراموش کردن کلیدهای خصوصی‌شان، از دست رفته‌اند و دسترسی به آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
قابل جعل کردن نیست
بیت کوین غیرقابل جعل است. همانطور که اشاره شد تعداد کل واحدها محدود به ۲۱ میلیون واحد است و از طرفی هم کسی نمی‌تواند تراکنش ساختگی در شبکه ایجاد کند و بیت کوینی خارج از قوانین موجود وارد شبکه کند و یا بیت کوین‌های افراد دیگر را با این کار بدزدد.
اساس غیرقابل جعل بودن بیت کوین به خاطر تکنیک‌های رمزنگاری است که در آن استفاده شده است. در صورتی که بیت کوین فایل دیجیتالی بود که تنها با کپی کردن آن می‌توانستید هر تعدادی که می‌خواهید واحد جدید بسازید، این سیستم قابل جعل بود؛ اما استفاده از ترفندهایی مانند کلید خصوصی و کلید عمومی، باعث شده تا چیزی به نام بیت کوین تقلبی وجود نداشته باشد.
حمل و جابجایی آن از طلا و پول‌های فیزیکی آسان‌تر است
یکی از ویژگی‌های برتر بیت کوین نسبت به نسل‌های قدیمی پول مانند طلا، حمل آسان آن بدون توجه به مقدار مبلغ موردنظر است. در گذشته برای حمل مبالغ سنگین، تجار باید کیسه‌های پر از سکه‌های طلا را بر چهارپایان سوار می‌کردند که البته این کار خطرات خاص خودش را نیز داشت و ممکن بود در میانه مسیر، راهزن‌ها دستبرد بزنند. اما با بیت کوین هر میزان و مبلغی را می‌توانید تنها با یادداشت رشته عبارت‌هایی که کلید خصوصی نام دارد، جابجا کنید.
نگهداری بیت کوین با نرم‌افزار یا سخت‌افزارهایی که کیف پول نام دارند، انجام می‌شود.
البته با توجه به کیف پول‌هایی که برای بیت کوین وجود دارد، آن را می‌توان در سخت‌افزارهای شبیه به فلش درایو که امنیت بیشتری هم نسبت به یک تکه کاغذ می‌تواند داشته باشد، حمل کرد. کیف پول به سخت‌افزار یا نرم‌افزارهایی گفته می‌شود که برای نگهداری بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال کاربرد دارند.
در این باره بیشتر بخوانید: چرا بیت کوین استثنائی است؟
بیتکوین چگونه کار می‌کند؟
تا به اینجای کار درباره اینکه بیت کوین چیست، برای چه هدفی ساخته شده و چه ویژگی‌هایی دارد صحبت کردیم. در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت که بیت کوین چگونه کار می‌کند و قابلیت‌های ویژه‌ای که گفته شد چگونه در این سیستم پیاده‌سازی شده‌اند.
داده‌های مربوط به تراکنش یا همان انتقال بیت کوین، نوعی اطلاعات به حساب می‌آیند که تمامی افراد در شبکه آن‌ها را نگهداری می‌کنند. بهتر است به جای کلمه افراد مشارکت‌کننده در شبکه از واژه نود (node) یا گره که به معنی دستگاه‌های متصل به شبکه است، استفاده کنیم؛ چرا که هر فرد می‌تواند از چندین دستگاه برای اتصال به شبکه استفاده کند و هر یک از آن‌ها موجودیتی جداگانه از دید شبکه داشته باشند.
بلاک چین چیست؟
نگهداری توزیع شده اطلاعات تراکنش‌ها در بیت کوین، به وسیله فناوری بلاک چین ممکن شده است. بلاک چین به زبان ساده، یک دفترچه یادداشت دیجیتال است که اطلاعات آن به صورت غیرقابل تغییر بین همه نودها توزیع شده است. بلاک چین مفهومی گسترده‌تر از بیت کوین است که می‌تواند کاربردهای دیگری هم داشته باشد. اگر بخواهیم خیلی ساده این تفاوت را نشان بدهیم، بلاک چین را می‌توانیم به اینترنت و بیت کوین را به موتور جستجوی معروفی مانند گوگل تشبیه کنیم.
به دلیل وجود بلاک چین، نودها تاریخچه‌های تراکنش را پیش خود نگه می‌دارند. زمانی که یکی از آن‌ها بخواهد مقداری بیت کوین به دیگری بفرستد، با ارسال درخواست خود در قالب تراکنش، نودها دفترچه‌های دیجیتالی‌شان را ورق می‌زنند و موجودی فرستنده را به دست می‌آورند تا از امکان‌پذیر بودن انجام این تراکنش اطمینان حاصل کنند. دفترچه دیجیتالی نودها از برگه‌هایی تشکیل شده که در بلاک چین آن‌ها را با نام بلاک می‌شناسیم و درون آن‌ها اطلاعات و داده‌ها قرار می‌گیرند. در صورتی که تراکنش با قوانین شبکه مغایرتی نداشته باشد، تراکنش معتبر شناخته می‌شود و همانند خط تولیدی یک کارخانه منتظر وارد شدن به مرحله بعدی، یعنی فرایند تایید تراکنش می‌شود.
در این باره بیشتر بخوانید: بلاک چین چیست؟
تراکنش‌ها چگونه انجام می‌شوند؟
تراکنش‌ها پس از آنکه توسط نودها معتبر شناخته شدند، در محلی به نام مِم‌پول (mempool) منتظر می‌مانند تا فرایند تایید شدن را طی کنند. برای درک بهتر چگونگی کار کردن تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین بهتر است آن را با یک مثال توضیح دهیم. مم‌پول را می‌توانیم ایستگاه اتوبوسی فرض کنیم که مسافرانش (یا همان تراکنش‌ها) منتظر آمدن اتوبوس هستند تا آن‌ها را به مقصد برسانند (تایید کنند). رانندگان اتوبوس همان ماینرها یا استخراج‌کنندگان هستند که پس از وارد شدن به ایستگاه، تا جایی که می‌توانند اتوبوس خود را از این مسافران پر می‌کنند. اتوبوس‌ها نیز در این مثال نقش بلاک‌ها را در شبکه بیت کوین دارند.
البته این مثال را باید کمی تغییر دهیم تا شرایط واقعی شبکه را نشان دهد. یک مسافر می‌تواند به طور همزمان در چند اتوبوس نشسته باشد و قوانین فیزیکی دنیای ما در این مثال برای او صادق نیست! چرا که یک تراکنش نیز می‌تواند توسط چندین ماینر انتخاب شود و در بلاک‌هر یک از آن‌ها قرار بگیرد. مسافرین هم‌اکنون در اتوبوس‌ها نشسته‌اند و منتظرند که رانندگان حرکت خود را به سمت یک مقصد نهایی آغاز کنند. این مقصد نیز در واقع همان تایید شدن تراکنش است.
با آغاز مسابقه‌ای که ماینینگ یا استخراج نام دارد، رانندگان اتوبوس تلاش می‌کنند که سریعتر از بقیه، تراکنش‌هایشان را به مقصد برسانند؛ زیرا راننده اولی که موفق به انجام این کار شود، پاداش خوبی از شرکت واحد اتوبوسرانی (شبکه) دریافت خواهد کرد.
ماینرها پس از انتخاب تراکنش و قرار دادن آن در بلاک‌هایشان، در رقابتی که استخراج نام دارد و لازمه‌اش مصرف انرژی و صرف توان پردازشی است، مشغول حل کردن معمای ریاضی بلاک می‌شوند. این معمای ریاضی از کنار هم گذاشتن تراکنش‌ها و عبور آن‌ها از فرایند‌های رمزنگاری به نام توابع هش، به وجود می‌آید. حل کردن این معماها کار دشواری است که با سخت‌افزارهای کامپیوتری و دستگاه‌های مخصوصی که ماینر یا ای‌سیک نام دارند، انجام می‌شود. یافتن پاسخ این مسائل ریاضی در نهایت به تایید شدن تراکنش‌های قرار گرفته در آن بلاک منجر می‌شود.
پس از یافتن معمای ریاضی، بلاک مورد نظر در کنار سایر بلاک‌هایی که پیش از این حل شده‌اند، با یک ترتیب زمانی قرار گرفته و زنجیره‌ای به هم پیوسته از بلاک‌ها شکل می‌گیرد که در واقع مفهوم بلاک چین یا زنجیره بلاک‌ها را نشان می‌دهد.
به فرایند تایید تراکنش به وسیله یافتن معمای ریاضی، فرایند اثبات کار (Proof of Work) نیز گفته می‌شود. اما ماینرها برای انجام تمام این کارها که شامل تهیه سخت‌افزارهای مخصوص و مصرف برق است، به یک انگیزه نیاز دارند. چه انگیزه‌ای ماینرها را به فعالیت در شبکه وا می‌دارد؟
در این باره بیشتر بخوانید: تراکنش‌های بیت کوین چگونه انجام می‌شوند؟
بیت کوین از کجا میاد؟
پاسخ این سوال که بیت کوین‌ها توسط چه کسی ساخته می‌شوند با اینکه انگیزه ماینرها برای فعالیت در شبکه چیست، یکی است. اولین استخراج‌کننده‌ای که در شبکه زودتر از بقیه موفق شود معمای ریاضی بلاک را پیدا کند، پاداشی معادل واحدهای پولی خود شبکه یعنی همان بیت کوین دریافت می‌کند. این پاداش برای ماینرها از دو منبع اساسی تامین می‌شود:
- کارمزد یا هزینه تراکنش‌ها که توسط کاربران مشخص شده است.
- پاداش بلاک که پس از حل بلاک، به استخراج‌کننده برنده تعلق می‌گیرد.
تراکنش‌های بیت کوین رایگان نیستند و کاربران برای جلب توجه ماینرها برای تایید کردن تراکنش‌هایشان، باید مبلغ مشخصی را به عنوان هزینه و کارمزد آن تعیین کنند. ماینرها نیز به طور منطقی به انتخاب تراکنش‌هایی علاقه نشان می‌دهند که کارمزدشان نسبت به بقیه بالاتر است.
استخراج یا ماینینگ آنطور که برخی فکر می‌کنند هم بی‌دردسر نیست!
پس یافتن پاسخ بلاک‌ها، منجر به آزاد شدن تعدادی بیت کوین در شبکه می‌شود. زمان حدودی اضافه شدن هر بلاک به شبکه نیز حدود ۱۰ دقیقه است. از طرفی پس از دوره‌های زمانی حدودا ۴ ساله، تعداد بیت کوین‌هایی که به واسطه ماینرها در شبکه آزاد می‌شوند هم کاهش می‌یابد. در حال حاضر بیش از ۱۸/۴ میلیون از ۲۱ میلیون واحد بیت کوین در شبکه استخراج شده است.
در این باره بیشتر بخوانید: فرایند استخراج بیت کوین چگونه است؟
چه عواملی قیمت آن را تعیین می‌کنند؟
همانطور که گفته شد، قیمت بیت کوین در حالت کلی توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. اما به صورت جزئی‌تر تعدادی از عوامل وجود دارند که می‌توانند بر روی آن تاثیرگذار باشند. برای نمونه قانون‌گذاری‌ها و ممنوع اعلام کردن استخراج یا خرید و فروش بیت کوین در یکی از کشورهای بزرگ از نظر اقتصادی، می‌تواند بر روی قیمت آن تاثیرگذار باشد. وضعیت توسعه، تصمیمات توسعه‌دهندگان، رویدادها و اتفاقات مهم و موردانتظار نیز از جمله عوامل دیگری هستند که می‌توانند بر روی قیمت بیت کوین اثر بگذارند.
البته بازار ارزهای دیجیتال به دلیل عدم بلوغ کافی و قرار داشتن در مراحل ابتدایی خود، هنوز نوسانات زیادی دارد و از طرفی گاهی اوقات با عرضه یا تقاضاهای صورت گرفته توسط نهنگ‌ها تغییرات شدیدی را تجربه می‌کند. نهنگ‌ها سرمایه‌گذاران بزرگی هستند که مقدار بسیار زیادی بیت کوین دارند و فعالیت آن‌ها در بازار موجب تکان خوردن شدید قیمت‌ها می‌شود؛ درست مانند حرکت وال‌ها در اقیانوس که در اطراف خود تلاطم زیادی به وجود می‌آورند.
دلایل افزایش قیمت
تعدادی از عوامل موثر که از آن‌ها یاد کردیم، تاثیر مثبتی بر روی قیمت بیت کوین می‌توانند داشته باشند. برای نمونه ارائه محصولات مالی بیشتر نظیر قراردادهای آتی و ETFها، توجه سرمایه‌گذاران مختلف و بزرگ را می‌تواند به سمت آن جلب کند. قانون‌گذاری‌های مثبت در این حوزه نیز می‌تواند به نفع قیمت بیت کوین تمام شود. از سوی دیگر این ارز دیجیتال زاده‌ی بحران مالی سال ۲۰۰۸ است به همین خاطر هر شرایطی که به بی‌ثباتی اقتصادی در سطح جهانی منجر شود، می‌تواند توجهات را به سمت این ارز دیجیتال به عنوان ابزاری که توانایی ذخیره ارزش دارد جلب کند. بی‌ثباتی‌های اقتصادی می‌توانند نشأت گرفته از جنگ‌های داخلی، تورم‌های فزاینده و مهارنشدنی و مسائل ژئوپلیتیک باشند.
اگر از جنبه کلی به قضیه نگاه کنیم، عواملی که باعث کاهش عرضه و افزایش تقاضا می‌شوند را نیز می‌توان به عنوان دلایل رشد قیمت دانست. میزان تولید بیت کوین یا آزاد شدن آن در شبکه توسط استخراج‌کنندگان، متغیری است که از دست ماینرها و افراد دیگر خارج است و در قوانین شبکه نوشته شده است. نرخ استخراج، در هر ده دقیقه برای یک دوره ۴ ساله، یک میزان ثابت است، با این حال ورود سکه‌های استخراج شده به صرافی‌ها و محل خریدوفروش است که می‌تواند به عنوان عرضه‌ی تاثیرگذار شناخته شود.
برای همین هم وقتی قیمت از مقدار خاصی کمتر می‌شود، هزینه‌ای که استخراج‌کنندگان در قبال به دست آوردن بیت کوین متحمل می‌شوند افزایش می‌یابد و فروش آن توسط استخراج‌کنندگان کاهش می‌یابد. دلایل دیگری که می‌توانند سبب افزایش تقاضا و به تبع آن بالا رفتن قیمت شوند، کاربردی شدن بیت کوین و پذیرش هر چه بیشتر آن توسط کسب‌وکارها و مردم است. برای نمونه در صورتی که کسب‌وکارهای مطرحی مثل آمازون یا اپل آن را به عنوان روش پرداخت بپذیرند، این مسئله می‌تواند موجب رشد قیمت این ارز دیجیتال شود.
دلایل کاهش قیمت
در مقابل عواملی که می‌توانند باعث افزایش قیمت شوند، دلایل و اتفاقات دیگری هم هستند که کاهش قیمت بیت کوین را رقم می‌زنند. اعلام ممنوعیت‌های استخراج و خریدوفروش به همراه خبر رد شدن محصولات مالی مثل ETFها، از مهمترین عواملی هستند که قیمت این پول دیجیتال در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند تحت تاثیر آن‌ها قرار بگیرد. از طرفی به دلیل اینکه سرمایه‌گذاران نهادی و بزرگ بخش زیادی از این ارز دیجیتال را در اختیار دارند، قیمت بیت کوین نیز با بازارهای سهام همبستگی پیدا کرده است. برای همین نیز زمانی که وضعیت بازارهای سهام نامشخص و نزولی باشد، قیمت بیت کوین نیز احتمالا در سرازیری قرار می‌گیرد.
پیش‌بینی دقیق قیمت تقریبا غیرممکن است! گول پیش‌بینی‌کنندگان را نخورید!
توسعه‌دهندگان نیز با تصمیماتشان می‌توانند بر روی روند توسعه شبکه تاثیرگذار باشند. برای نمونه در صورتی که تصمیمات گروهی از توسعه‌دهندگان با گروهی دیگر مغایرت داشته باشد، این اتفاق می‌تواند به جدایش آن‌ها از هم ختم شود و به اصطلاح به یک فورک منجر گردد. فورک‌ها یا جدایش‌ها معمولا در بلندمدت تاثیرات بدی بر روی قیمت یک ارز دیجیتال می‌گذارند.
اما شاید مهمترین عامل کاهش قیمت، ترس معامله‌گران و سرمایه‌گذارانش باشد که دلیل آن هم به جو روانی بازار برمی‌گردد. حرکت نهنگ‌ها و کاهش عمدی قیمت توسط آن‌ها از دلایل دیگری است که با هدف خارج کردن معامله‌گران کوچک از بازار انجام می‌شود.
نمودار قیمت
اولین داده‌های نمودار قیمت بیت کوین به اواسط سال ۲۰۱۰ برمی‌گردد که با قیمت نزدیک به یک سنت (۰.۰۱ دلار) در آن زمان معامله میشد. این ارز دیجیتال از ابتدای پیدایش خود شاهد چرخه‌های قیمتی صعودی و نزولی متعددی بوده است. بر همین اساس در دوره‌های زمانی خاصی قیمت بیت کوین در حالت صعودی قرار داشته که به آن بازار صعودی و در دوره‌های زمانی دیگری نیز در حالت نزولی و کاهش قیمت بوده که به آن بازار نزولی گفته می‌شود.
نمودار قیمت بیت کوین از اواسط سال ۲۰۱۰
در اولین چرخه صعودی بین سال‌های ۲۰۱۰ تا اواسط ۲۰۱۱، بیت کوین از حدود یک سنت تا ۳۰ دلار افزایش یافت که بیانگر یک رشد ۳,۰۰۰ برابری بود. قیمت این ارز دیجیتال پس از این افزایش نجومی، کاهش شدیدی را تجربه کرد؛ بطوریکه از اواسط سال ۲۰۱۱ تا اواخر همان سال، شاهد یک کاهش ۹۵ درصدی از ۳۰ دلار به ۲ دلار بود.
چرخه صعودی دوم با حرکت از قیمت ۲ دلار و رشد ۶۰۰ برابری آن تا مرز ۱,۲۰۰ دلار همراه بود. این روند صعودی از اواخر ۲۰۱۱ شروع شد و تا پایان سال ۲۰۱۳ ادامه داشت. پس از این رشد شدید، قیمت با سقوط ۸۶ درصدی تا حدود ۱۶۵ دلار کاهش یافت و تا اواخر ۲۰۱۵ در بازار نزولی به تله افتاد.
چرخه صعودی سوم بیت کوین از اوایل سال ۲۰۱۶ آغاز شد و بیت کوین را در دسامبر ۲۰۱۷ تا مرز قیمت ۲۰,۰۰۰ دلار هدایت کرد. این رشد تقریبا صد برابری در سال ۲۰۱۸ متوقف شد. هم‌اکنون نیز قیمت بیت کوین پس از گذشت بیش از دو سال از ثبت بالاترین قیمت خود، در حال تقلا برای شکستن رکورد قیمت قبلی است.
در این باره بیشتر بخوانید: نمودار قیمت و رشد بیت کوین از ابتدای ۲۰۱۰ تاکنون
آیا ارزش ذاتی دارد؟
ارزش ذاتی بیشتر یک مفهوم فلسفی است و به همین خاطر نمی‌توان آن را کاملا به یک دارایی نسبت داد. منتقدین می‌گویند این ارز دیجیتال که متشکل از صفر و یک‌های باینری است، ارزش ذاتی ندارد. طلا معروف‌ترین مثال برای یک دارایی ست که در طول تاریخ ارزشمند بوده (و هنوز هم هست) و در دوران مختلف از آن برای حفظ ارزش استفاده شده است. البته طلا کاربردهای دیگری هم دارد و از آن در صنعت و جواهرسازی استفاده می‌شود.
در صورتی که این ارز دیجیتال را هم به خاطر برخی ویژگی‌هایش مثل محدود بودن و جعل‌ناپذیری دارای ارزش ذاتی بدانیم و از آن به عنوان ابزاری که ارزش را در طول زمان حفظ می‌کند استفاده کنیم، شاید بتوان ارزش معادل آن را با دارایی‌هایی مانند طلا مقایسه کرد. تخمین زده می‌شود که در سال ۲۰۱۹، حدود ۱۹۰ هزار تن طلا استخراج شده و ۵۴ هزار تن طلا زیر زمین به صورت دست نخورده باقی است. با این حساب اگر کل ذخایر طلای دنیا ۲۴۴ میلیون کیلوگرم باشد، اگر قابلیت یکسان ذخیره ارزش آن را با بیت کوین مقایسه کنیم، باید هر بیت کوین معادل ۱۱.۶ کیلوگرم طلا ارزش داشته باشد. هرچند این ارزش‌گذاری دقیق نیست و نباید ملاک محاسبات قرار گیرد.
چگونه بیت کوین بخریم؟
خرید بیت کوین معمولا از طریق صرافی‌های آنلاین یا افراد فروشنده انجام می‌گیرد. برای خرید بیت کوین شما می‌توانید از طریق کارت‌های بانکی، کارت‌های اعتباری یا سایر ارزهای دیجیتال اقدام کنید.
در حالت کلی فرایند این کار به صورت زیر است:
- نصب کیف پول
- پیدا کردن یک فروشنده معتبر (صرافی آنلاین یا فرد حقیقی)
- واریز پول به حساب فروشنده و دادن آدرس کیف پول برای دریافت بیت کوین (بعضی از سایت‌ها خودشان دارای کیف پول هستند)
- انتقال بیت کوین
در هنگام خرید بیت کوین، از شما درخواست احراز هویت با مدارک شناسایی خواهد شد و دلیل آن هم برای جلوگیری از کلاهبرداری و پولشویی است.
در این باره بیشتر بخوانید: چگونه بیت کوین بخریم؟
چرا باید بیت کوین بخرم؟
اگر در اطرافیان خود کسی را می‌‌شناسید که درباره بیت کوین و مسائل مربوط به آن زیاد صحبت می‌کند، احتمالا این سوال برای‌تان پیش آمده که «آیا باید من هم بیت کوین بخرم و از قافله جا نمانم؟».
تنها یک نگاه به نمودار همیشه صعودی این ارز دیجیتال در تاریخ چند ساله‌اش کافی است تا شما را به این فکر وا دارد که بیت کوینِ امروز، همواره ارزشمندتر از دیروز است. اما این یک تفکر اشتباه است و می‌تواند شما را به دردسر هم بیاندازد. معمولا این موضوع در میان مردم و رسانه‌ها زمانی داغ می‌شود که قیمت بیت کوین به صورت شدید افزایش می‌یابد. چنین افزایش‌های قیمتی طیف جدیدی از مردم را با این پدیده آشنا می‌کند و تعداد بسیاری از آن‌ها در اوج قیمت اقدام به خرید می‌کنند. نتیجه چنین موج خریدی همانطور که بارها مشاهده شده، تجربه ضررهای هنگفت و از دست دادن سرمایه‌های زیاد بوده است.
زمانی که همه به سمت خرید بیت کوین هجوم می‌آورند، دقیقا زمانی است که باید از خرید آن اجتناب کنید.
علاوه بر این، شما باید چیزی که می‌خرید را بشناسید و با آن آشنا باشید. پس تصمیم شما برای خرید و سرمایه‌گذاری، از باوری ناشی می‌شود که نسبت به آینده این فناوری دارید. در نهایت باید ابتدا بیت کوین را بشناسید، ابهاماتتان را در رابطه با آن برطرف کنید و اگر معتقدید که پتانسیل تبدیل شدن به پول آینده و تحقق اهدافش را دارد، در زمان مناسب آن را بخرید!
آیا با آن می‌توان چیزی خرید؟
استفاده از بیت کوین برای خرید کالا و خدمات در حال افزایش است. یکی از مزیت‌های این ارز دیجیتال فراهم کردن امکان خرید برای کاربران کشورهای تحت تحریم‌های مالی مانند ایران است که کاربران به وسیله آن می‌توانند بدون نیاز به پی‌پال و کارت‌های اعتباری، سرویس مورد نظر خود را خریداری کنند. برای مثال کاربران می‌توانند هم‌اکنون برای خرید دامنه‌های اینترنتی از نِیم‌چیپ، بازی‌های ویدیوئی، گیفت کارت‌ها و غیره از طریق سرویس‌هایی مانند بیت‌رفیل، از بیت کوین استفاده کنند.
همچنین قابلیت خرید با بیت کوین در رستوران‌ها و فروشگاه‌ها نیز در سطح جهانی در حال گسترش است اما هنوز تعداد انگشت شماری از این کسب‌وکارها در داخل ایران اقدام به پذیرش بیت کوین کرده‌اند.
یکی از موانعی که پذیرش بیت کوین را در کسب‌وکارهای مختلف دشوار کرده، کند بودن تراکنش‌های آن است که مشتریان برای تایید آن نیاز دارند زمان زیادی را صبر کنند. شبکه لایتنینگ از جمله راهکارهایی است که استفاده از آن سبب انجام سریع تراکنش‌ها می‌شود.
کیف پول های بیت کوین
برای ذخیره یا نگهداری بیت کوین نیازی به افتتاح حساب در بانک‌ها یا شرکت خاصی ندارید. در این فضا شما بانک خودتان هستید.
یک کیف پول، ابزاری برای نگهداری، ارسال و دریافت بیت کوین است. کاربران می‌توانند با توجه به شرایط و نیازهایشان از انواع مختلف کیف پول استفاده کنند. کیف پول‌های موبایل، دسکتاپ، تحت وب، کیف پول‌های کاغذی و سخت افزاری از جمله این موارد هستند.
کیف پول‌های موبایل، دسکتاپ، تحت وب و کاغذی رایگان هستند و کاربران می‌توانند آن‌ها را به راحتی دانلود و نصب کنند. اما کیف پول‌های سخت افزاری به دلیل فیزیکی بودن، باید خریداری شوند.
شما می‌توانید با مراجعه به سایت رسمی بیت کوین و یا انتخاب بخش کیف پول‌ها در سایت ارزدیجیتال، تعدادی از کیف پول‌هایی که آن را پشتیبانی می‌کنند، مشاهده کنید.
توجه داشته باشید که تراکنش‌ها قابل برگرداندن نیست و شبکه زیر نظر هیچ سازمانی قرار ندارند. به همین دلیل، حتما از کیف پول خود نسخه پشتیبان تهیه کنید و کلمات بازیابی را در محل مطمئنی نگهداری کنید تا در صورت بروز هرگونه مشکل برای دستگاهی که کیف پول روی آن نصب است، بتوانید مبالغ خود را روی دستگاه دیگری بازیابی کنید. همچنین به هیچ عنوان رمزعبور یا کلید خصوصی کیف پول خود را در اختیار شخص دیگری قرار ندهید.
در این باره بیشتر بخوانید: بهترین کیف پول های بیت کوین
بیت کوین رایگان واقعیت دارد؟
به دست آوردن رایگان هر چیز گرانبهایی لذت بخش است و بیت کوین به عنوان یک شیء مجازی گرانبها از این قاعده مستثنی نیست. تبلیغاتی که تحت عنوان کسب بیت کوین رایگان و کسب درآمد با بیت کوین این روزها فضای اینترنت را پر کرده، شما را بیش از پیش به امتحان کردن شیوه‌های مختلفی که در این مطالب بیان شده وا می‌دارد. اما در یک کلام باید بگوییم که این کارها چیزی بیش از اتلاف وقت و گاهی اوقات کلاهبرداری نیست!
بیت کوین رایگان سرابی است که واقعیت ندارد!
نصب مرورگری که به شما بیت کوین می‌دهد، استخراج ابری بیت کوین و سر زدن به سایتی که با مشاهده تبلیغاتش بیت کوین دریافت می‌کنید، همه و همه چیزی جز تلف کردن وقت ارزشمندتان نیست؛ بیشتر اوقات نیز این افراد یا سایت‌ها شما را به سمت تله‌های پهن شده هدایت می‌کنند و در نهایت قربانی کلاهبرداری آن‌ها می‌شوید. پس حواستان را خوب جمع کنید!
به دست آوردن بیت کوین از طریق استخراج آن مستلزم خرید دستگاه‌های مخصوص یا ماینر است که باید برای این کار هزینه کنید. روش دوم به دست آوردن این ارز دیجیتال خرید آن از طریق افراد معتبر و صرافی‌ها است.
در این باره بیشتر بخوانید: انواع روش‌های کسب درآمد بیت کوین و ارزهای دیجیتال
آیا بیت کوین را می‌توان هک کرد؟
اگر بخواهیم پاسخ دقیقی به این پرسش داشته باشیم، برای هر شبکه‌ای یک راه نفوذ وجود دارد. روی کاغذ هر نوع رمزنگاری قابل شکستن است، اما می‌توان گفت که هک کردن شبکه و دوبار خرج کردن بیت کوین بنا به گستردگی شبکه و منفعت استخراج‌کنندگانش در عملکرد صحیح (و نه خرابکارانه) سبب جلوگیری از وقوع این اتفاق می‌شود. شبکه اصلی بیت کوین تاکنون هک نشده و دوبار خرج کردن تاکنون در آن اتفاق نیفتاده است. وقوع این حادثه می‌تواند به نوعی به اعتبار این ارز دیجیتال لطمه بزند و موجب افت ارزش آن شود.
کیف پول‌ها و صرافی‌ها می‌توانند هک شوند و تا به حال چندین هک بزرگ در این زمینه رخ داده است اما خود شبکه بیت کوین تاکنون مشکل جدی از بابت امنیت نداشته است. این موضوع را می‌توان با اینترنت مقایسه کرد. هک شدن یک وب‌سایت روی اینترنت به معنای هک شدن خود اینترنت نیست.
چند راه مختلف برای هک کردن شبکه بیت کوین وجود دارد که مهمترین آن حمله ۵۱ درصد است. این حمله نیاز به تجهیزات ماینینگ قدرتمند دارد به طوری که بتوان بیش از ۵۰ درصد از قدرت پردازش شبکه را تصاحب کرد. به دلیل گستردگی شبکه و هزینه بالای حمله دوبار خرج کردن، هیچ انگیزه‌ای برای این کار وجود ندارد و می‌توان آن را تقریبا غیرممکن دانست.
حمله ۵۱ درصدی چیست؟
حمله ۵۱ درصدی یکی از انواع حملات است که فرد مهاجم، کنترل بیش از نصف قدرت شبکه را در دست می‌گیرد. از آنجا که تایید تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین برعهده ماینرها یا همان دستگاه‌های استخراج است، کنترل بیش از نصف قدرت این دستگاه‌ها موجب می‌شود تا احتمال تایید شدن تراکنش‌ها و ساختن بلاک‌ها به دست یک نفر افزایش یابد.
بیت کوین تقریبا غیرقابل هک شدن است و به همین خاطر امنیت بالایی برای انتقال پول در بستر دیجیتالی دارد.
در صورتی که یک فرد یا گروه خاص بتواند بیشتر تراکنش‌ها را تایید کند، قادر به انجام حمله دوبار خرج کردن خواهد بود.
این حمله بدین صورت است که فرد مهاجم ارز دیجیتال خود را در قالب یک تراکنش و در ازای پول، کالا یا خدمات انتقال می‌دهد. پس از آن فرد مهاجم که کنترل تایید تراکنش‌ها و ساختن بلاک‌ها را به دست گرفته، سریعتر از بقیه شروع به ساختن بلاک‌ها می‌کند. یکی از قوانین بیت کوین و ارزهای دیجیتال این است که طولانی‌ترین زنجیره که بیشترین بلاک ساخته شده را دارد، به عنوان زنجیره معتبر شناخته می‌شود. در صورتی که مهاجم زودتر از بقیه بتواند این زنجیره را بسازد و تراکنش اول خود را در بلاک‌ها قرار ندهد، موفق به اجرای دوبار خرج کردن یا حمله ۵۱ درصدی می‌شود.
آیا کامپیوترهای کوانتومی یک تهدید به شمار می‌آیند؟
از کامپیوترهای کوانتومی به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدها برای ارزهای دیجیتال و بلاک چین یاد می‌شود اما این تهدید تا چه حد جدی است؟
کامپیوترهای کوانتومی بنا به ساختار متفاوتی که دارند، قادر به پردازش عملیات بسیار بیشتری نسبت به کامپیوترهای امروزی هستند. رمزنگاری بیت کوین به گونه‌ای است که امکان به دست آوردن کلید خصوصی (که همان نقش رمزعبور حساب کیف پول را دارد) را از طریق حدس زدن غیرممکن کرده است. اما کامپیوترهای کوانتومی به خاطر قدرت پردازشی بسیار بالایشان می‌توانند برای فناوری‌های مبتنی بر رمزنگاری یک تهدید محسوب شوند.
تا شکسته شدن رمزنگاری بیت کوین توسط کامپیوترهای کوانتومی مسیر زیادی باقی است
بسیاری از اطلاعات حساس و فوق محرمانه مانند موقعیت زیردریایی‌های حامل موشک‌های هسته‌ای و غیره برای امنیت خود از رمزنگاری بهره می‌برند. به همین خاطر هم احتمالا بیت کوین آخرین گزینه‌ای است که کامپیوترهای کوانتومی اگر هم بخواهند، برای شکستن آن سراغش می‌روند. با این حال رمزنگاری بیت کوین به گونه‌ای است که قدرت فعلی کامپیوترهای کوانتومی تا شکستن آن فاصله بسیار زیادی دارند.
حتی در صورتی که پروتکل‌های رمزنگاری فعلی بیت کوین شکسته شوند، این شبکه با اجماع توسعه‌دهندگان و مشارکت‌کنندگان می‌تواند شاهد فورکی باشد تا همانند ارز دیجیتال مونرو از رمزنگاری‌های مقاوم در برابر کوانتومی‌ها بهره ببرد.
در این باره تماشا کنید: آیا کامپیوترهای کوانتومی می‌توانند باعث نابودی بیت کوین شوند؟
آینده بیتکوین به چه صورت خواهد بود؟
اینکه بیت کوین در آینده به عنوان پولی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که اسکناس‌های کاغذی امروز ما در برابر آن مضحک به نظر می‌رسند یا به عنوان یک فناوری که در زمان خودش سروصدایی به پا کرده بود و سپس به فراموشی سپرده شد، به باور و اعتماد مردم نسبت به بیت کوین بستگی دارد. پذیرش این ارز دیجیتال از ابتدای تاریخ خود همواره در حال رشد بوده و تداوم این مسیر محتمل‌ترین گزینه به نظر می‌رسد. استفاده از بیت کوین به عنوان ابزاری که قادر به ذخیره ارزش در طول زمان است، در کنار استفاده از آن به عنوان واسطه پرداخت یا همان پول رو به افزایش است، اما در کنار تمامی این موارد بیت کوین مشکلاتی هم دارد که می‌تواند سرعت پذیرش آن را بکاهد و در بدترین حالت مانعی برای فراگیر شدنش باشد.
این ارز چه مشکلاتی دارد؟
یکی از مهمترین مشکلاتی که بیت کوین با آن مواجه است، سخت بودن درک آن و ارائه مفاهیم کاملا جدیدی است که در حوزه‌های مختلف علوم کامپیوتر، اقتصاد، نظریه بازی‌ها و چندین بخش دیگر وجود دارند. برای همین اگر تازه‌کاری هستید که می‌خواهید با این حوزه آشنا شوید، باید بگویم که مسیر سخت اما دلپذیری پیش‌رویتان است!
تراکنش‌های بیت کوین در مقایسه با تراکنش‌های بانکی و پرداخت‌های روزانه‌ای که انجام می‌دهید، کند هستند. میانگین زمان ده دقیقه‌ای که برای تایید تراکنش‌ها باید منتظر بمانید، هرچند امنیت سیستم را افزایش داده اما از سوی دیگر از راحتی کار کاسته است. البته برای این مشکل راهکارهایی مثل لایتنینگ به وجود آمده‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توان تراکنش‌های آنی با بیت کوین انجام داد. ناگفته نماند که این راهکارها همچنان در ابتدایی‌ترین مراحل خود هستند و با وجود برخی پیچیدگی‌ها همچنان فراگیر نشده‌اند.
بیت کوین به دلیل اینکه یک پدیده جدید است، با مشکلات قانون‌گذاری متعددی در کشورهای مختلف روبرو بوده است. برخی کشورها مانند ژاپن به سمت قانون‌گذاری و پذیرش آن به عنوان یک ارز پیش رفته‌اند و تعداد دیگری از کشورها خرید و فروش و استفاده از آن را ممنوع اعلام کرده‌اند. در کنار آن‌ها نیز تعداد بسیار بیشتری از کشورها هنوز موضع کاملا مشخصی در قبال ارزهای دیجیتال اتخاذ نکرده‌اند.
کارمزد و هزینه تراکنش‌های بیت کوین هم بیشتر اوقات به اندازه‌ای است که استفاده از آن را در پرداخت‌های خرد دچار مشکل می‌کند. البته راهکار یکسانی برای این موضوع وجود دارد که استفاده از شبکه لایتنینگ است.
آیا بیت کوین قانونی است؟
تاکنون دولت های زیادی از جمله ایران درباره بیت کوین موضع روشن و مشخصی اتخاذ نکرده‌اند اما این مسئله بدین معنا نیست که این پول دیجیتال غیرقانونی است و استفاده یا خریدوفروش آن جرم تلقی می‌شود. در چند کشور مانند ایالات متحده، کره جنوبی، ژاپن ، هنگ‌کنگ، مالت و مالزی صرافی‌ها به صورت قانونی و رسمی در حال فعالیت هستند.
بعضی از دستگاه‌های قضایی مانند چین ارزهای دیجیتال را قانونی نمی‌دانند اما از نظر اجرایی عموم مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. البته به دلیل رشد صرافی‌ها، صنعت ماینینگ و کسب‌وکارهای مرتبط، به احتمال زیاد در آینده قوانین جامعی برای این حوزه تعیین خواهد شد.
از سوی دیگر بیت کوین نوعی پول است. پولی که دارای ارزش متغیر است و مانند کالاهای دیگر، می‌تواند برای فعالیت‌های مجرمانه‌ای مثل پولشویی یا خرید و فروش کالاهای غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال پیگیری جرائم انجام شده با بیت کوین غیرممکن نیست. یکی از نمونه‌های موفق قانون‌گذاری بیت کوین، کشور ژاپن است. دولت توانسته با ثبت صرافی‌ها و ارسال بخشنامه‌های مالی به آن‌ها از بروز پولشویی و کلاهبرداری تا حد زیادی جلوگیری کند.
در این باره بخوانید: وضعیت قانونی بیت کوین و ارزهای دیجیتال در جهان
آیا دولت‌ها می‌توانند آن را ممنوع کنند؟
بیت کوین با هدف قرار دادن بانک‌ها و واسطه‌های مالی که بزرگترین پشتیبان آن‌ها دولت است، پا به عرصه گذاشت. دولت‌ها می‌توانند با مانع‌تراشی در مراحل مختلفی از استخراج یا خریدوفروش آن، استفاده از بیت کوین را در داخل کشورهایشان با مشکل روبرو کنند اما با تمام این قضایا نمی‌توان به طور کامل در برابر این پدیده ایستادگی کرد.
تراکنش‌هایی که در داخل شبکه انجام می‌شوند، خارج از کنترل هر سازمان یا دولت است. در صورتی که استفاده از بیت کوین کاربردی شود و دیگر لازم نباشد شما برای خرید کردن، بیت کوین خود را به پول نقد تبدیل کنید در این صورت جلوگیری از استفاده از بیت کوین و ممنوعیت آن دیگر معنایی نخواهد داشت. دولت‌ها در این شرایط تنها خواهند توانست نهایت تلاش خود را صرف نظارت و کنترل تراکنش بین افراد کنند. حتی دولت‌هایی که اقدام به ممنوع کردن استخراج در داخل کشورشان کنند و در صورتی که ماینینگ با سودآوری همراه باشد، دستگاه‌های استخراج در مقیاس کوچکتر همچنان در زیرزمین خانه‌ها روشن باقی خواهند ماند.
آیا امکان نابود شدن bitcoin وجود دارد؟
تاکنون رسانه‌ها بیش از صدها بار مرگ بیت کوین را اعلام کرده‌اند. نابود شدن می‌تواند کلمه‌ای گمراه‌کننده باشد. اگر منظور از نابود شدن این است که دیگر هیچ اثری از آن به چشم نخورد، در این صورت باید گفت که تقریبا غیرممکن است. بیت کوین تا زمانی که تنها یک نفر هم در شبکه‌اش باقی مانده باشد و به استخراج ادامه دهد، زنده باقی خواهد ماند.
برای نابودی کامل بیت کوین، باید تمامی ارتباطات اینترنتی و الکتریسیته در سطح جهانی از کار بیافتد که یک آخر الزمان نامحتمل به نظر می‌رسد. البته حتی اگر یک خاموشی موقتی در کل اینترنت هم رخ دهد، پس از اتصال دوباره نودها، بیت کوین کار خود را از سر خواهد گرفت.
سناریوی دیگری که برای مرگ این ارز دیجیتال وجود دارد، احتمال وجود یک اشکال نرم‌افزاری بزرگ در یکی از بروزرسانی‌های آن است که احتمال وقوع این مورد هم بسیار اندک است. چرا که تعداد بسیار زیادی از توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان می‌توانند کدها و بروزرسانی‌ها را مشاهده کنند و تمامی آپدیت‌های نرم‌افزار بیت کوین، با محافظه‌کاری و پس از اجرای آزمایش‌های متعدد انجام می‌شود.
حتی اگر دولت‌ها هم برای تعطیل کردن کسب‌وکارهای مرتبط، دست به یکی کنند در این صورت این کسب‌وکارها به مناطق و کشورهایی که دوستدار ارزهای دیجیتال هستند نقل مکان خواهند کرد. وجود ارز دیجیتالی که از بیت کوین بهتر باشد و بتواند به برندی که بیت کوین امروزه به آن دست یافته غلبه کند یکی دیگر از احتمالات پیش روی است که می‌تواند موجب تضعیف بیت کوین در طول زمان شود.
بیت کوین نشان داده که در مقابل هک شدن صرافی‌ها، کیف پول‌ها، نرم‌افزارها و خدماتی که بر بستر آن شکل گرفته‌اند مقاوم است و تنها تاثیرات قیمتی کوتاه‌مدتی از آن‌ها می‌پذیرد. اما وقوع یک حمله ۵۱ درصدی در شبکه می‌تواند اعتبار آن را زیر سوال ببرد و قیمت آن را به شدت کاهش دهد. با این حال هزینه انجام چنین حمله‌ای از حد تصور خارج است و ماینرها در حالت منطقی، انگیزه‌ای برای نابود کردن فعالیت اقتصادی خودشان ندارند.
در این باره بیشتر بخوانید: چطور بیت کوین را نابود کنیم؟ همه‌ی راه‌های کشتن بیت کوین!
آیا بیتکوین یک حباب است؟
افزایش‌ها و کاهش‌های شدید قیمت بیت کوین که به صورت دوره‌ای اتفاق می‌افتد، شاید برخی را به سمت این دیدگاه هدایت کند که بیت کوین را یک حباب بدانند. بد نیست برای پاسخ دادن به این سوال، آن را با بزرگترین حباب‌های اقتصادی قبلی مقایسه کنیم.
افزایش شدید قیمت معمولا برخی اقتصاددانان و تحلیلگران را به این اشتباه می‌اندازد که آن دارایی را یک حباب بدانند، در حالیکه لزوما اینطور نیست.
حباب گل لاله حدود ۴۰۰ سال قبل در اثر جنونی که برای خرید گل لاله در هلند به راه افتاده بود، شکل گرفت. طی این حباب قیمت گل لاله تا ۲۰۰ برابر افزایش یافت اما در نهایت به سبب عمر کوتاه گل‌ها، کاربرد اندک و البته فراوانی آن پس از یک دوره کوتاه، این حباب ترکید.
حباب دات‌کام اوایل قرن بیست و یک و زمانی که اینترنت به بزرگترین پدیده دوران خود تبدیل شده بود، شکل گرفت. شرکت‌های تازه تاسیس بسیاری وارد بازار سهام شرکت‌های فناوری می‌شدند و با سرمایه‌گذاری مردم در آن‌ها، ارزش شرکت‌هایی که تنها محصولشان یک سایت ساده بود تا میلیون‌ها دلار افزایش یافت. پس از ترکیدن این حباب بسیاری از شرکت‌ها اعلام ورشکستگی کردند اما برخی دیگر مانند آمازون و گوگل جان سالم به در بردند و چند ده سال بعد غول‌های فناوری حوزه خود شدند.
بیت کوین را نمی‌توان با حباب گل لاله مقایسه کرد چرا که هم دوام بسیار بیشتری دارد و هم تعداد آن به صورت واقعی محدود است و از طرفی کاربرد آن روز به روز در حال افزایش است. اما حباب دات‌کام که به ایجاد شرکت‌های بی‌خاصیت و بیهوده متعددی منجر شد را در دنیای ارزهای دیجیتال نیز می‌توان مشاهده کرد. کوین‌ها و توکن‌های بسیاری وجود دارند که هیچ کاربردی ندارند و به احتمال فراوان بسیاری از آن‌ها در آینده جایی نخواهند داشت.
هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج چیست؟
استخراج‌کنندگان برای اینکه در شبکه فعالیت داشته باشند و تراکنش‌ها را تایید کنند، باید انگیزه و مشوق اقتصادی برای آن‌ها وجود داشته باشد. در شبکه بیت کوین، کارمزد تراکنش‌ها و پاداش بلاک‌ها مشوق ماینرها هستند.
اولین بلاک‌ها پاداش ۵۰ بیت کوین برای استخراج‌کنندگان داشت و پس از گذشت ۲۱۰ هزار بلاک این تعداد نصف شد و به ۲۵ عدد رسید. این فرایند که از آن به عنوان هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج یاد می‌شود، در دوره‌های حدودا ۴ ساله اتفاق می‌افتد و پاداش بلاک‌ها طی آن هر بار نصف می‌شود.
در حال حاضر پس از گذشت سومین هاوینگ، پاداش استخراج به ۶.۲۵ واحد بیت کوین رسیده است.
نصف شدن پاداش هاوینگ از این جهت حائز اهمیت است که عرضه و تورم آن را کاهش می‌دهد و همین یک عامل قوی برای افزایش قیمت آن به حساب می‌آید. همچنین این رویداد در سودآوری استخراج ماینرها نیز تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد و از این جهت قیمت سر به سر شدن هزینه و درآمد را افزایش می‌دهد.
پس از استخراج همه بیت کوین‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد؟
با در نظر گرفتن دوره‌های ۴ ساله هاوینگ، تمامی بیت کوین‌ها در سال ۲۱۴۰ استخراج خواهند شد و پس از آن دیگر بیت کوینی برای استخراج باقی نخواهد ماند. پس با این حساب ماینرها چه انگیزه‌ای برای فعالیت در شبکه باید داشته باشند و چرا باید به استخراج ادامه دهند؟
منبع درآمد ماینرها علاوه بر پاداش استخراج، کارمزد تراکنش‌ها نیز هست. پاداش استخراج پس از حدود ۲۰ تا ۳۰ سال آینده و پس از طی چند هاوینگ دیگر، به شدت کاهش خواهد یافت و ارزش آن در مقابل کارمزد تراکنش‌ها ناچیز خواهد بود. با این حساب قبل از اینکه سال ۲۱۴۰ فرا برسد، سودآوری استخراج بیت کوین از کارمزد تراکنش‌ها حاصل خواهد شد. پس از استخراج تمام بیت کوین‌ها هم ماینرها به عنوان تایید‌کنندگان تراکنش به فعالیت در شبکه ادامه خواهند داد.
با این حال برخی منتقدان از کاهش پاداش‌های بیت کوین به‌عنوان یکی از ریسک‌های کم شدن امنیت شبکه یاد می‌کنند. به عقیده آن‌ها در آینده، کارمزدها انگیزه کافی برای حضور ماینرها در شبکه را فراهم نخواهد کرد و همین موجب خارج شدن گروهی از استخراج‌کنندگان از شبکه خواهد شد.
در این باره بیشتر بخوانید: آیا استخراج بیت کوین روزی به پایان خواهد رسید؟
منابع آموزشی تکمیلی
برای آموزش‌‌های بیشتر در رابطه با بیت کوین، ارزهای دیجیتال و بلاک چین به همراه معرفی روش‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه منابع متعددی وجود دارد.
تاکنون چندین کتاب درباره بیت کوین و ارزهای دیجیتال نوشته است
در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
مفاهیم پایه
مفاهیم پایه مطالب مورد نیاز برای مبتدیان و همچنین کسانی که اندکی با این حوزه آشنا هستند را در دسته‌های جداگانه‌ای در بر دارد و شما می‌توانید دانش اولیه درباره بیت کوین، اتریوم، بلاک چین و موارد امنیتی مربوط به این حوزه را در کنار شیوه‌های سرمایه‌گذاری فرا بگیرید.
استک
استک ارزدیجیتال محلی برای پرسش و پاسخ کاربران است که سوالات مربوط به ماینینگ و دستگاه‌ها، سرمایه‌گذاری و ترید، کیف پول‌ها و غیره در آن مطرح می‌شود. کاربران با توجه به فعالیتی که شامل پرسش سوالات یا پاسخ دادن به سوال سایر کاربران است، امتیاز دریافت می‌کنند و رتبه‌بندی می‌شوند. همچنین آموزش‌ها و تجربیات گرانبهای کاربران در زمینه‌هایی مثل ماینینگ می‌تواند راهگشای کاربران تازه‌کاری باشد که می‌خواهند در این قلمرو قدم بگذارند.
کتاب
کتاب‌های متعددی با محوریت موضوع بیت کوین، برنامه نویسی بلاک چین، اتریوم و روش‌های سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال نوشته شده است که به معرفی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم:
Mastering Bitcoin
این کتاب که نوشته آندریاس آنتونوپولوس است، به توضیح پروتکل بیت کوین می‌پردازد و کتاب مناسبی برای برنامه‌نویسانی است که علاقه دارند با بیت کوین و کدهای آن بیشتر آشنا شوند. ویرایش اول این کتاب در سال ۲۰۱۴ و ویرایش دوم آن در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. آنتونوپولوس که از متخصصین این حوزه به شمار می‌آید و با سفر به کشورهای مختلف دنیا به آموزش بیت کوین و مسائل مربوط به آن می‌پردازد، دو کتاب دیگر به نام‌های The Internet of Money و Mastering Ethereum نیز دارد.
The Age of Cryptocurrency
عصر ارزهای دیجیتال که مایکل کیسی و پاول وینا نویسندگانش هستند، به نقش بیت کوین در اقتصاد جهانی می‌پردازد و آن را با مقدمه‌ای از زاویه دید یک دختر افغانستانی که می‌خواهد درآمدش را از طریق اینترنت دریافت کند، شروع می‌کنند. تاریخچه پول، دلیل به وجود آمدن بیت کوین و نگاهی به وضعیت سیستم‌های مالی دنیای کنونی که ناکارآمد هستند از جمله موضوعات دیگری است که در این کتاب به آن پرداخته شده است. عصر ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است. این دو نویسنده کتاب دیگری به نام The Truth Machine دارند که در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است.
The Bitcoin Standard
کتاب استاندارد بیت کوین نگاه عمیقی به این ارز دیجیتال و جنبه اقتصادی و همچنین فلسفی آن دارد. سیف‌الدین آموس، نویسنده این کتاب، اقتصاددانی است که در کتاب خود بانکداری متمرکز را به چالش کشیده و آن را دارای ایرادات اساسی می‌داند. آموس با پرداختن به تاریخچه پول و استاندارد طلا، از بیت کوین به عنوان ابزار غیرمتمرکزی یاد کرده که الکتریسیته را به دفترچه دیجیتالی از تراکنش‌ها تبدیل می‌کند و در نهایت جایگزین نظام بانکداری متمرکز می‌شود. درک آموس از فناوری به همراه دانش او از تاریخچه تکامل پول کتاب مناسبی را برای دوستداران بیت کوین به ارمغان آورده است. گفتنی است که این کتاب در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است.
بیشتر بخوانید: دانلود رایگان کتاب فارسی ۲۱ درسی که از بیت کوین یاد گرفتم
سوالات متداول درباره بیت کوین
سوالات متداول برای کسانی است که به دنبال پاسخ بسیار کوتاه و ساده‌ای از پرسش‌هایی هستند که احتمالا در ابتدای راه آشنایی با بیت کوین با آن‌ها مواجه شده‌اند.
بیت کوین چیست؟
بیت کوین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که کسی آن را کنترل نمی‌کند و همه می‌توانند با استفاده از آن واحدهای پولی شبکه را منتقل کنند. بیت کوین امکان ارسال پول به هر نقطه از دنیا را به‌سادگی و بدون توجه به مرزهای جغرافیایی و شبکه‌های بانکی فراهم کرده است.
آیا بیت کوین رایگان واقعیت دارد؟
استخراج بیت کوین با استفاده از مرورگر و برنامه‌هایی در تلفن همراه دروغی بیش نیست. با این حال در ابتدای راه‌اندازی شبکه در حوالی سال‌های ۲۰۱۰، وب‌سایت‌هایی تحت عنوان فاست (faucet) بیت کوین رایگان به مردم می‌دانند، اما در حال حاضر فاست‌ها اتلاف وقت و در اغلب موارد برای کلاهبرداری ساخته شده‌اند.
بیت کوین از کجا میاد؟
بیت کوین طی فرایندی که ماینینگ یا استخراج نام دارد، توسط ماینرها در شبکه به دست می‌آید. ماینرها بیت کوین را در ازای برق مصرفی برای امن نگه‌داشتن شبکه و تایید تراکنش‌ها، دریافت می‌کنند.
سازنده بیت کوین چه کسی است؟
خالق بیت کوین فرد یا گروه ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو است. این هویت ناشناس در سال ۲۰۰۸ مقاله معرفی بیت کوین را منتشر و در ابتدای ۲۰۰۹ اولین نسخه از نرم‌افزار بیت کوین را عرضه کرد. هویت ساتوشی همچنان به شکل یک معما باقی مانده است.
دیدگاه خود را بنویسید